اصطلاحات رایج VoIP

 تعریف واژه‌ها:

audio codec: سخت‌افزار یا برنامه کامپیوتری که قابلیت کدگشایی یا کدگذاری داده‌های صوتی را داشته باشد.

ADC (Analog-To-Digital Converter): دستگاهی (عموماً چیپ) که مقادیر آنالوگ (غالباً ولتاژ) را به مقادیر دیجیتال تبدیل می‌کند.

DAC (Digital-To-Analog Converter): دستگاهی (عموماً چیپ) که داده‌های دیجیتال (صفر و یک) را به مقادیر آنالوگ (جریان - ولتاز یا شارژ الکتریکی) تبدیل می‌کند.

Digital Data: در دنیای اطلاعات به داده‌های متشکل از فقط صفر یا یک گفته می‌شود که اطلاعات به وسیله آن‌ها نمایش داده می‌شود.

Analog Signal: بر عکس داده دیجیتال پیوسته است یعنی ریزترین تغییرات معنی خاص خود را دارد.

VOIP یعنی جابجایی صدا، غالباً به طور زنده در بستر شبکه‌های مبتنی بر پروتکل IP. از آن با نام‌های IP تلفنی یا اینترنت تلفنی و نام‌های دیگر یاد می‌شود. از حدود سال ۱۹۹۵ توسعه بیشتری پیدا کرده و در دو دهه اخیر سیستم‌های ارتباطی دنیا را متحول کرده است. در ابتدا برای تماس‌های راه دور و بین‌المللی پایه‌ریزی شد ولی الان در هر شبکه‌ای که مبتنی بر IP باشد می‌توان استفاده کرد.

VOIP چگونه کار می‌کند؟ یک دستگاه VOIP با تبدیل سیگنال‌های صوتی (آنالوگ) به بسته‌های کوچک (پکت - دیجیتال) و ارسال  آن‌ها به مقصد کار خود را انجام می دهد. در این پروسه سیگنال صوتی توسط فرستنده کدینگ می‌شود و توسط طرف دیگر کدگشایی می‌شود. این کدینگ‌ها توسط قطعه سخت‌افزاری مخصوص یا برنامه نرم‌افزاری مخصوص با نام کدک تعریف و انجام می‌شوند.

چگونه می‌توان از سرویس VOIP استفاده کرد؟ 

ATA: ساده‌ترین راه استفاده از VOIP استفاده از یک دستگاه ATA است که به آن voicebox یا voip phone adapter نیز گفته می‌شود. با این وسیله می‌توان گوشی آنالوگ معمولی را به شبکه VOIP اتصال داد. این وسیله یک مبدل سیگنال آنالوگ به پکت دیجیتال و بالعکس می‌باشد. صدای شما را از طریق گوشی تلفن معمولی (آنالوگ) می‌گیرد و به پکت معتبر در شبکه IP تبدیل کرده و به مقصد ارسال می‌کند. همچنین  پکت‌های ورودی را می‌گیرد و به سیگنال صوتی تبدیل کرده و آن را برای شما پخش می‌کند. 

تلفن IP: روش دیگر برای اتصال به شبکه VOIP استفاده از یک تلفن IP می‌باشد. این نوع تلفن‌ها برای همین کار طراحی شده‌اند و نیاز به دستگاه اضافی برای اتصال به شبکه VOIP ندارند. یک درگاه RJ45 یا در بعضی از مدل‌ها یک درگاه WiFi تلفن را به شبکه متصل می‌کند. تبدیلات آنالوگ به دیجیتال اصطلاحاً AD و بالعکس DA در داخل گوشی انجام می‌شود. این روش کم دردسر ولی به نسبت هزینه‌بر است.

 soft phone یا تلفن نرم‌افزاری: روش بعدی استفاده از یک تلفن نرم‌افزاری است. در این روش  یک برنامه کاربردی بر روی کامپیوتر یا لپ‌تاپ یا تبلت یا موبایل و یا هر وسیله هوشمند نصب می‌شود و شما را به شبکه VOIP اتصال می‌دهد. شرکت‌های بزرگی در این زمینه سرویس‌های خوبی ارائه می‌دهند و می‌توان با داشتن یک Account رایگان ارتباط‌های بین‌المللی رایگان داشت. مثل کاری که می‌توان با نرم‌افزار Skype کرد یا با نصب یک سرور آن هم با یک License آزاد و با کمی تنظیمات سرویس VOIP شخصی راه‌اندازی کنید یا از این سرویس در محیط کاری خود استفاده کنید. 

Internet telephony: اشاره به تأمین سرویس‌هایی چون صدا، پیام کوتام، فکس و پیام‌های صوتی در بستر اینترنت می‌باشد و به عنوان جایگزینی برای خطوط آنالوگ قدیمی یا همان PSTN که گاهی اوقات POTS (هر چند POTS یک سرویس قدیمی‌تر است) نیز نامیده می‌شود، است.

Hosted VOIP (Hosted PBX): در این‌جا ”Hosted” به معنی قرار گرفتن تجهیزات PBX یا همان تلفن خانه اختصاصی در مکانی به غیر محلی است که سرویس VOIP در آن‌جا در حال استفاده است. به عنوان مثال یک شرکت میتواند با این سرویس از سیستم تلفنی ویپ استفاده کند در حالیکه تجهیزات مرکزی یا PBX در مرکز تأمین کننده VOIP قرار دارد. از مزایای این سرویس هزینه راه‌اندازی پایین آن است، در‌ واقع به ازای استفاده از سرویس هزینه اعمال می‌شود. مزیت دیگر این که لازم نیست برای راه‌اندازی و نگهداری سرویس کسی را استخدام کرد یا دنبال دانش مربوطه رفت همه کارها توسط مرکز ارائه دهنده انجام می شود. 

PBX: به تلفن خانه یا سیستم سوپیچینگ سرویس صوتی گفته می‌شود که در یک مجموعه به صورت اختصاصی راه‌اندازی می‌شود این سیستم با دریافت چند خط محدود از یک سیستم سوئیچینگ سراسری (مثلاً مخابرات در ایران) تعداد زیادی از تلفن‌های داخلی را سرویس‌دهی می‌کند. مثلاً با دریافت ۲ خط اصلی ۲۰ داخلی (Extension) سرویس‌دهی می‌شود. در زبان عامیانه در ایران به سانترال معروف است. به غیر از اشتراک‌گذاری خطوط بیرونی (مثلاً PSTN) سرویس‌های دیگری مثل ارتباط دادن به بیش از ۲ خط در یک لحظه برای برگزاری جلسه تلفنی را دارد. ارتباط‌های داخلی بدون هزینه مکالمه انجام می‌شود. هر عضو این مجموعه با نام Extension می‌تواند یک تلفن آنالوگ یا فکس یا فکس مودوl وصل شده به کامپیوتر باشد. 

IP PBX: به تلفن خانه‌ای که بر مبنای شبکه‌های کامپیوتری با پروتکل IP است، گفته می‌شود. در این نوع تلفن خانه یک کیس کامپیوتری یا ترجیحاً یک سرور سخت‌افزاری به همراه یک سیستم عامل یا یک سرویس نصب شده به سیستم عامل کار را راه می‌اندازد. در این سیستم نیازی به سوئیچیگ سخت‌افزاری و تجهیزات دیگر نیست، مگر این که بخواهیم سیستم خود را به شبکه‌های دیگر مثل PSTN یا GSM یا خطوط E1 یا T1 یا هر شبکه ای بغیر از شبکه IP اتصال دهیم. حتی در چنین حالتی هم با یک کارت سخت‌افزاری ساده سیستم جوابگوی نیاز خواهد بود. در این نوع سیستم بیشتر کارها را نرم‌افزار انجام می‌دهد این به معنی هوشمند شدن، انعطاف پذیری، افزایش قابلیت‌ها و امکانات زیاد دیگر است. هر چند باید مراقب حفره‌های امنیتی باشیم و همیشه برای رفع خطاها گوش به زنگ باشیم چرا که سیستم‌های نرم افزاری نسبت به سیستم‌های سخت‌افزاری به مراقبت قوی‌تری نیازمند هستند. ولی هزینه کمتر و هوشمندی بیشتر و مزیت‌های دیگر ارزش وارد شدن به این سیستم را دارند. 

Unified Communication: با دقت در سیستم PBX در نهایت تنها یک ارتباط صوتی را می‌توان دید. خوب حالا که یک ارتباط صوتی داریم چرا از بقیه فازهای ارتباطی مثل ویدئو، پیام کوتاه، پیام صوتی یا هر فاز ارتباطی دیگر استفاده نکنیم؟ ما که امکان انجام همه این کارها را به کمک نرم‌افزار داریم. در‌ واقع این فکر عملی شده است و به اصطلاح سیستم‌های یکپارچه با قابلیت‌های متنوع طراحی و پیاده‌سازی شده‌اند. مثال خوب برای یک UC یا سیستم ارتباطی یکپارچه الستیکس می باشد. با داشتن این نرم‌افزار امکانات فراوان را در یک جا خواهیم داشت مخصوصاً بخش افرایش ماجول یک قابلیت قوی برای افزایش کارائی‌های این سیستم است. کافی است در بین ماجول‌های موجود بگردید تا ماجول مورد نیاز را پیدا کرده و نصب کرده و استفاده کنید.

IP Communications: این واژه برای شبکه‌های مبتنی بر IP که در آن‌ها ارسال مالتی مدیا (صوت و تصویر) انجام می‌شود، استفاده می‌شود. مخصوصاً سرویس ویدئو کنفرانس که در سال‌های گذشته رشد بالایی داشته و در حال حاضر یکی از صنعت‌های با رشد بالا است. از سال ۱۹۷۴ که نسخه یک IP ارائه شد که ماهیتاً غیر اتصال‌گرا است (یعنی تضمینی برای به مقصد رسیدن یا جابجا شدن یا گم شدن داده‌ها یا پکت‌ها ندارد) تا الان که نسخه ۴ آن در حال استفاده است و نسخه ۶ نیز چند سالی است ارائه شده است همچنان ویدئو کنفرانس پر طرفدار و کارآمد است. هرچند پروتکل IP قابلیت اطمینان کمتری دارد و مرکزیت خاصی برای کنترل پروسه نقل و انتقال داده‌ها ندارد ولی سرویس IP Communication با ارائه تکنیک‌ها و سرویس‌های قابل اعتمادی بر بستر آی پی این مشکل را تا حدود زیادی حل کرده است.

International VOIP: سرویسی است که برای ارتباط‌های بین‌المللی استفاده می شود. بسته به ارائه دهنده سرویس و نوع سرویس این ارتباط می‌تواند رایگان یا هزینه‌دار باشد. هزینه‌دار بودن ارتباط به مسائلی مثل: شرکت سرویس دهنده، مقصد تماس، نوع سرویس و فاکتورهای دیگری بستگی دارد. در بیشتر تماس‌های VOIP خالص یعنی بدون اتصال به شبکه‌های غیر IP مثل (GSM, PSTN, ISDN,…) بدون هزینه انجام می‌شود در چنین حالتی حتی ارتباط ویدیوئی رایگانی نیز به همراه صوت می‌توان داشت. مثل سرویسی که Skype ارائه می‌دهد. از دیگر ارائه دهندگان می‌توان به Broadvoice, Vorage, Ooma و Comcast اشاره کرد.

تجهیزات VOIP: اگر از دیدگاه یک راه‌انداز IP PBX به موضوع نگاه کنیم برای این کار نیاز به تجهیزات و نرم‌افزارهایی داریم. ساده‌ترین حالت نصب یک سرویس VOIP بر روی یک سرور در یک شبکه مبتنی بر IP می‌باشد. کار این سرویس نگهداری اطلاعات سرویس گیرنده‌ها و برقراری ارتباط بین آنها است. اگر کمی بخواهیم کار را گسترش بدهیم و ارتباط سرورمان با خطوط PSTN را برقرار سازیم در این حالت وجود سخت‌افزار مخصوص الزامی است، یک کارت pci یا pci express که درگاه‌های مربوط به خطوط آنالوگ را دارد، این ارتباط را برقرار می‌سازد. همین کار را با Gatewayهای مربوط به خطوط آنالوگ بدون نیاز به کارت می‌توان انجام داد. از Gatewayهای و کارت‌ها می‌توان به شبکه‌های دیگر مثل GSM، E1، T1،… وصل شد. کافی است Gateway مربوط به آن شبکه را خرید کنید و به شبکه مورد نظر وصل شوید. بهتر است تجهیزاتی که در این صنعت پر کاربرد اهستند را با کمی معرفی بیان کنیم:

کارت‌های تلفنی: تجهیزاتی که بر روی برد اصلی به درگاه‌های pci و / یا pci express سرور نصب می‌شوند. تقریباً چیزی شبیه به فکس مودم‌های قدیمی. وظیفه آن‌ها تعامل داده با شبکه‌ای است که به آن وصل می‌شوند. در‌ واقع این کارت‌ها چیزی شبیه به مترجم هستند. از یک طرف زبان سرویس VOIP را می‌دانند و از طرف دیگر زبان شبکه‌ای را که سیستم به آن از طریق کارت وصل شده است. سه نوع کارت تلفنی را در این‌جا معرفی می‌کنیم:

۱ – کارت‌های آنالوگ: خطوط آنالوگ قدیمی POT (PSTN هم گفته می‌شود) به آن‌ها وصل می‌شوند. وظیفه کارت تبدیل سیگنال‌های آنالوگ به دیجیتال و بالعکس می باشد. این کارت‌ها سه نوع درگاه دارند:

الف) FXS: این درگاه برای استفاده از یک تلفن یا فکس آنالوگ در سیستم VOIP استفاده می‌شود. در‌ واقع این درگاه کار یک ATA را انجام می‌دهد بعلاوه تأمین برق دستگاه نیز به عهده این درگاه است. به عبارت دیگر اگر شما تعدادی تلفن آنالوگ دارید و می‌خواهید با هزینه کمتر و بدون خرید تلفن IP سرویس VOIP را راه‌اندازی کنید به ازای هر تلفن آنالوگ شما باید یک درگاه FXS داشته باشید. این یعنی شما باید یک کارت تلفن آنالوگ با درگاه‌های FXS بخرید.

ب) FXO: این درگاه برای دریافت تماس از خطوط POT استفاده می‌شود. به وسیله این درگاه سرور به تماس‌های ورودی از خطوط آنالوگ عکس‌العمل نشان می‌دهد. به عنوان مثال اگر شما نیاز به یک منشی دیجیتال بر روی خط آنالوگ داشته باشید وجود درگاه FXS الزامی است.

ج) TDM: این نوع درگاه‌ها قابلیت تبدیل شدن به هر یک از درگاه‌ها را دارند. بستگی به ماجولی دارد که شما استفاده می‌کنید.

تعداد درگاه‌های کارت‌های موجود در بازار چیزی بین 2 الی 32 می‌باشد. ممکن است حتی بیش از این نیز باشد. اگر شما از سرویس Asterisk برای سیستم VOIP خود استفاده می‌کنید یکی از بهترین برندها دیجیوم است چرا که خود Asterisk خروجی این شرکت است. نسخه اول Asterisk توسط مارک اسپنسر در سال ۱۹۹۹ نوشته شد.

۲ – کارت‌های دیجیتال: این کارت‌ها با اتصال به درگاه‌های pci و pci express بر روی سرور کار خود را انجام می‌دهند، سه نوع از این کارت‌ها را در زیر توضیح داده‌ایم:

الف) BRI: به ازای هر درگاه فیزیکی دو خط صدا یا داده به علاوه یک خط سیگنالینگ موجود است. این خطوط بیشتر در اروپا معمول است. کارت‌های ۸ درگاه سازگار با الستیکس در بازار موجود است. این کارت‌ها ۱۶ خط را می‌توانند سرویس بدهند.

ب) E1/T1: به ازای هر درگاه فیزیکی در حالت T1 تعداد ۲۳ خط سرویس‌دهی می‌شود، این عدد در حالت E1 تعداد ۳۰ خط می‌باشد. کارت‌های سازگار با Asterisk دارای ۴ درگاه موجود است که جمعاً می‌توانند ۱۲۰ خط را سرویس بدهند. برای کارت‌های شرکت دیجیوم یک ماجول دلخواه نیز برای رفع پیچش صدا به صورت سخت‌افزاری که مبتنی بر DSP است، موجود می‌باشد.

۳ – کارت‌های ترکیبی: برخی از شرکت‌ها اقدام به تولید کارت‌های ترکیبی کرده‌اند به عنوان مثال کارت‌های ترکیبی خطوط BRI و آنالوگ تولید شده است.

۴ – کارت‌های فشرده‌سازی: این نوع کارت‌ها هیچ درگاهی ندارند. وظیفه این کارت‌ها بهینه کردن کارائی سرور از لحاظ سخت‌افزاری است. این کارت‌ها وظیفه تبدیل کدک‌ها را از یک نوع به نوع دیگر آن هم به صورت آنی یا realtime را دارند. (Transcoding) چنین عملیاتی در صورت نبود این نوع کارت‌ها به عهده سرور است که باعث درگیری سخت‌افزار سرور مخصوصاً پردازنده مرکزی می‌شود. با داشتن این نوع کارت‌ها پردازنده اصلی سرور به تماس‌های بیشتری پاسخگو خواهد بود.

۲ – Gatewayهای VOIP یا مدیا Gatewayها: این Gatewayها پل‌های ارتباطی شبکه‌های دیگر ارتباطی با شبکه IP می‌باشد. یک Gatewayدر VOIP حداقل یک درگاه اترنت و یک درگاه مخصوص شبکه ارتباطی غیر IP خواهد داشت. برخی از انواع Gatewayهای VOIP را نام برده و توضیح می‌دهیم:

Gateway GSM: این نوع Gateway به شبکه VOIP این امکان را می‌دهد که نقل و انتقال داده را با شبکه‌‌های GSM انجام دهد. و از طریق شبکه GSM می‌توان به شبکه‌های دیگر آنالوگ و دیجیتال دسترسی داشت. جالب است بدانید این Gatewayها سبب کاهش هزینه مکالمات می‌شوند این اتفاق طریق مسیریابی LCR (Low Cost) Routing) رخ می‌دهد. در این روش Gateway یک جول مسیریابی محلی برای خودش ذخیره می‌کند. از طرفی Gateway با داشتن قابلیت پذیرفتن چند سیم کارت می‌تواند به چند اپراتور GSM متصل شود در نتیجه با روش مسیریابی LCR در هر تماس تصمیم می‌گیرد که  تماس را با کدام سیم کارت (اپراتور) راه‌اندازی کند. در نتیجه تا حد ممکن هزینه تماس‌ها به صورت درون شبکه‌ای و با کمترین هزینه ممکن خواهد بود. برای مثال فرض کنید یک Gateway GSM با ۳ سیم کارت از نوع: همراه اول، ایرانسل و رایتل داریم و قتی یک درخواست تماس داریم Gateway با بررسی مقصد و شناسایی اپراتور مربوطه تماس را از طریق سیم کارت مربوط به شماره مقصد راه‌اندازی می‌کند. یعنی اگر شماره تماس مقصد 093 باشد با سیم کارت ایرانسل شماره گیری را انجام می‌دهد.

Gateway آنالوگ: این Gateway شبکه VOIP را به خطوط PSTN متصل می‌سازد. و همچنین امکان انتقال تماس از شبکه PSTN  به شبکه VOIP را فراهم می‌کند. به این، FXO Gateway نیز گفته می‌شود.

Gateway دیجیتال: این Gateway شبکه VOIP را به خطوط دیجیتال متصل می‌سازد. این Gatewayها می‌توانند یک یا چند درگاه  ISDN BRI داشته باشند (در اروپا معمول است). یک یا چند درگاه PRI/E1 داشته باشند (در اروپا معمول است) و یا یک یا چند در گاه T1 داشته باشند که در آمریکا معمول است. گاهی کارخانه‌های سازنده تجهیزات VOIP به ساخت Gatewayهایی می‌پردازند که هر دو نوع درگاه‌های دیجیتال و آنالوگ را دارند؛ به طور عمومی به این نوع، FXO VOIP Gateway گفته می‌شود.

ISDN: مجموعه‌ای از استانداردهای ارتباطی برای جابجایی همزمان صدا، ویدئو، داده و سرویس‌های دیگر شبکه بر روی خطوط PSTN می‌باشد. استانداردهای ISDN  چند نوع از درگاههای دسترسی را تعریف می‌کنند که می‌توان N-ISDN, PRI, BRI و B-ISDN را نام برد.

تلفن‌های VOIP: وسیله‌ای سخت‌افزاری یا برنامه‌ای نرم‌افزاری که صدا (گاهی با تصویر) را به شبکه ویت ارسال می‌کند و نتیجه بازگشتی از شبکه را دریافت می‌کند. به طور متداول به سه نوع استفاده می‌شود: 

الف) تلفن IP: وسیله‌ای مشابه تلفن‌های معمولی آنالوگ است که حداقل یک درگاه RJ45 دارد. صدا شخص را به صورت سیگنال صوتی دریافت می‌کند و با تبدیل آن به داده دیجیتال آن را به سوی سرور VOIP ارسال می‌کند. سپس در انتظار نتیجه می‌ماند و با رسیدن نتیجه داده دیجیتال به سیگنال صوتی تبدیل می‌شود و شخص صدا را می‌شنود. در‌ واقع این وسیله در درون خود مبدل‌های DAC و ADC را دارد. در برخی از مدل‌ها گوشی با داشتن یک کارت شبکه بی‌سیم به شبکه wifi وصل می‌شود. در این صورت یک تلفن IP همراه خواهیم داشت. برخی از امکانات متداول این تلفن‌ها عبارتست از: Caller ID، انتقال - انتظار تماس، تماس از طریق نام یا ID، کنفرانس و تماس‌های چندگانه، call park.

داشتن چند اکانت VOIP (گاهی ممکن است در محیط‌هایی چند نفر به طور شیفتی از یک تلفن IP استفاده کنند برای رهگیری تماس‌های هر شخص، هر یک از افراد با Account خودش از تلفن استفاده می‌کند)

رمزنگاری ارتباط: داشتن برنامه‌هایی مثل اطلاع از وضعیت آب و هوا، حضور و غیاب دانش آموزان یا کارمندان و اخبار و غیره.

call park: قابلیتی که در برخی از تلفن‌های IP موجود است در این قابلیت تماس ورودی را می‌توان در حالت انتظار قرار داد و ادامه مکالمه را از Extension دیگری انجام داد. به عنوان مثال شخصی در شرکتی در حال مکالمه است و نیاز به دسترسی به پرونده‌های بایگانی دارد با استفاده از این امکان تماس را در تلفن اتاق بایگانی به اصطلاح پارک می‌کند و سپس به آن‌جا رفته و ادامه مکالمه را انجام می دهد. توجه داشته باشید که این قابلیت با انتقال تماس فرق دارد.

ب) تلفن آنالوگ با یک آداپتور ATA: در این حالت تلفن آنالوگ خطوط PSTN را به یک آداپتور ATA وصل می‌کنیم. آداپتور ATA از یک طرف با درگاه RJ11 به تلفن و از طرف دیگر با یک درگاه RJ45 به شبکه اترنت وصل می‌شود. کلیه تبدیل‌های سیگنال صوتی به دیجیتال و بالعکس توسط آداپتور ATA اتفاق می‌افتد.

ج) تلفن نرم‌افزاری یا soft phone: با نصب کردن نرم‌افزار تلفن VOIP بر روی یکی از وسیله‌های هوشمند که قابلیت اتصال به شبکه اترنت یا wifi را داشته باشد و با داشتن هدست (یا هر وسیله‌ای برای انتقال و دریافت صدا) می‌توان به شبکه VOIP وصل شد. کافیست تنظیماتی مثل معرفی سرور و شماره پورت و چیزهای دیگر را برای اتصال به سرور VOIP مربوطه انجام دهید، این تنظیمات برای هر نوع اتصالی به شبکه VOIP الزامی است و فقط مختص soft phoneها نیست. این نوع اتصال به شبکه VOIP پایداری کمتری دارد ولی هوشمندی آن بیشتر بوده و هزینه آن به نسبت کمتر از دو مورد قبلی است و حتی گاهی هزینه‌ای برای تهیه soft phone دربر ندارد.

سیستم‌های مطرح: حالا که تا حدودی با VOIP آشنا شدیم بهتر است IP PBX (تلفن خانه‌های IP) مطرح را شناسایی کرده و به طور مختصر با آن‌ها آشنا شویم:

Asterisk: نام آن از کاراکتر ستاره (*) گرفته شده است. در سال ۱۹۹۹ توسط مارک اسپنسر از شرکت دیجیوم تولید شده است. وی این محصول را مدت اندکی پس از فارغ‌التحصیل شدن و در سن ۲۲ سالگی ارائه کرده است. Asterisk یک پیاده‌سازی نرم‌افزاری برای یک PBX است. این سرویس به تلفن‌ها چه نرم‌افزاری چه سخت‌افزاری اجازه اتصال به شبکه می‌دهد و امکان برقراری تماس بین آن‌ها و انجام مکالمات را فراهم می‌سازد. این سرویس هیچ‌گونه دستوری برای اعمال تغییرات و انجام عملیات بر روی Extensionها و عملیات دیگر ارائه نکرده است و در حال حاضر ندارد. اعمال تغییرات و انجام تنظیمات از طریق برنامه‌ای دیگر مثلاً FreePBX و یا برنامه‌های مشابه دیگر از طریق مرورگر انجام می‌شود. هر چند با دستکاری فایل‌های تنظیمات Asterisk می‌توان به هر تنظیم دلخواهی رسید ولی این کار توصیه نمی‌شود چرا که اکثر مواقع تغییرات توسط خود شخص ممکن است خطا داشته باشد، در چنین حالتی ممکن است کل سیستم از کار بیفتد آن هم فقط به خاطر یک ”;” و ممکن است پیدا کردن مشکل و حل کردنش خیلی سخت باشد و گاهی منجر به نصب مجدد سیستم شود. پس وقتی می‌خواهید شخصاً تغییراتی در فایل‌ها اعمال کنید خیلی مراقب باشید و بعد از دستکاری هر فایل همان لحظه سلامت سیستم را بیازمایید. این سیستم دو امکان قدرتمند برای تعامل با زبان‌های برنامه‌نویسی ارائه داده است: AGI و API. قابلیت AGI به کاربر سیستم اجازه می‌دهد که با نوشتن یک برنامه به هر زبانی کنترل کانال (خط متصل شده به سیستم) مربوطه را در اختیار بگیرد و اهداف خود را از طریق برنامه‌ای که قبلاً نوشته عملی کند. در این حالت برنامه نوشته شده فقط به کانال جاری دسترسی دارد و هیچ گونه اطلاعی از کانال‌های دیگر ندارد. قابلیت API برخلاف AGI به کلیه کانال‌ها دسترسی دارد و می‌توان از آن برای عملیات دلخواه در این حوزه انجام داد. Asterisk با دو نوع توافقنامه (License Agreement) ارائه می‌شود. یکی License GPL می‌باشد. توافقنامه‌ای برای نرم‌افزارهای آزاد و کد باز (open source) است و اجازه استفاده را طبق License GPL به عموم می‌دهد. دیگری توافقنامه PSL می‌باشد در این توافقنامه نرم‌افزار به صورت انحصاری و با کد بسته ارائه می‌شود. پایداری، سبکی (قایلیت نصب بر روی embeded سیستم‌ها)، داشتن License آزاد، طراحی هوشمندانه، گستردگی بالا و مزایای دیگر باعث شده این سیستم به یکی از محبوب‌ترین PBXهای متن باز نرم‌افزاری تبدیل شود.

Cisco: این شرکت در سال ۱۹۸۴ کار خود را با تولید مسیریاب‌های چند پروتکلی آغاز کرد. با‌ گذشت زمان و با خرید شرکت‌های دیگر توسعه یافت. تا این که در سال ۲۰۱۲ درآمد ۴۳/۵۴۰ میلیارد دلاری داشت. این در صورتی اتفاق افتاد که تعداد کارکنان آن ۷۱۸۲۵ نفر بودند. یکی از شرکت‌های بزرگ در زمینه IT می‌باشد که محصولاتی پایدار و با کیفیت و قدرت بالا می‌سازد. اکثر محصولات این شرکت تجاری هستند این شرکت یکی از با سابقه‌ترین‌ها در زمینه VOIP است. بیشتر محصولات این شرکت در زمینه VOIP سخت‌افزاری هستند ولی این شرکت در این زمینه نرم‌افزار نیز ارائه داده است. نرم‌افزار CUCM یکی از این نرم‌افزارهاست. این نرم‌افزار به صورت جداگانه قابل نصب بر روی برخی از سخت‌افزارهای شرکت است. اگر نخواهیم از سخت‌افزار Cisco استفاده کنیم، نصب این نرم‌افزار فقط بر روی نرم‌افزار Vmware قابل انجام است. نسخه 11 آن به طور رایگان و با ایجاد یک Account در وب‌سایت Cisco قابل انجام است. ولی نسخه کاملتر آ ن نسخه 6.0 است که قیمت فعلی آن ۵۴۷ دلار آمریکا قیمت دارد.

Avaya: یک شرکت ارائه دهنده سیستم‌های ارتباطی و تجهیزات شبکه می باشد. که دفتر مرکزی آن در ایالات متحده آمریکا می‌باشد. حوزه اصلی فعالیت شرکت شبکه‌های کامپیوتری و سیستم‌های ویدئو کنفرانس می باشد. محصولی IP PBX نرم‌افزاری این شرکت با نام Avaya Aura Communication manager می‌باشد. که در سال ۲۰۱۵ نسخه 7.0 آن ارائه شده است. آخرین نسخه ارائه شده نسخه 7.0.1 است که در سال ۲۰۱۶ ارائه شده است. این محصول باز و قابل توسعه بوده و به عنوان یک سیستم تلفنی قابل استفاده بوده و می‌توان از امکانات آن به عنوان یک IPPBX بهره برد. هم در محیط‌های مبتنی بر SIP و هم غیر آن قابل استفاده است. قسمت مدیریت ارتباطی آن بیش از ۷۰۰ امکان دارد. امکانات درون ساخته بسیاری داشته و قابلیت‌های ویدئو کنفرانسی آن و توسعه‌پذیری و پشتیبانی از سخت‌افزارهای گسترده آنالوگ و دیجیتال از خصوصیت‌های بارز آن است.

منبع: VOIPIRAN